ΑΠΟΡΡΙΨΗ « ΦΑΚΕΛΟΥ ΠΣΕΑ» ΓΙΑ ΤΟ ΒΑΜΒΑΚΙ
(ή μια αφορμή για την αποκάλυψη της ποιότητας μερίδας του αγροτοσυνδικαλιστικού, δημοσιογραφικού και πολιτικού προσωπικού του νομού μας)
Για δέκα, περίπου, μέρες στο νομό μας τα ΜΜΕ, σχετικές συσκέψεις και το Νομαρχιακό Συμβούλιο ασχολήθηκαν με την απόρριψη του «φακέλου» των ΠΣΕΑ για το βαμβάκι.
Τώρα που καταλάγιασαν οι φωνές κι «έκατσε η σκόνη», ας προσεγγίσουμε με την απαραίτητη ψυχραιμία το ζήτημα.
Ας δούμε, προκαταρκτικά, κάποια «ξεροκέφαλα» δεδομένα:
· Η βαμβακοκαλλιέργεια στο νομό μας, το 2008, επλήγη από επιδημική προσβολή του πράσινου σκουληκιού. Η ζημιά αυτή δεν καλύπτεται από τον κανονισμό αποζημιώσεων του ΕΛΓΑ και όταν είναι σοβαρή (>30%), εντάσσεται στην διαδικασία ενισχύσεων μέσω των ΠΣΕΑ (σημείο διάκρισης μεταξύ «αποζημίωσης από ΕΛΓΑ» και «ενίσχυσης μέσω ΠΣΕΑ»).
· Αρμόδια υπηρεσία για αυτήν την διαδικασία ένταξης είναι πάλι ο ΕΛΓΑ, ο οποίος κάθε χρόνο συντάσσει εισήγηση για υπαγωγή στις ενισχύσεις μέσω των ΠΣΕΑ ζημιών που δεν καλύπτονται από τον κανονισμό αποζημιώσεών του, όπως καταστροφές σε κτίσματα, σε αποθηκευμένα προϊόντα, σε καλλιέργειες από εντομολογικές προσβολές κ.ά. Αρμόδια για αυτή την εισήγηση σε κάθε νομό, είναι η 3μελής περιφερειακή επιτροπή αποτελούμενη από δυο στελέχη του ΕΛΓΑ (Διευθυντή Περιφερειακού καταστήματος και Προϊστάμενο τμήματος εκτιμήσεων) και τον Διευθυντή Αγροτικής Ανάπτυξης της οικείας Ν.Α.
· Για να ενταχθεί η ζημιά από πράσινο σκουλήκι στο πρόγραμμα ενισχύσεων μέσω ΠΣΕΑ, πρέπει διαπιστωμένα να υπήρξε έντονη, επιδημική, προσβολή του, οι παραγωγοί να έκαναν τις αναγκαίες ενέργειες για την αντιμετώπισή του και παρά ταύτα να υπήρξε σοβαρή ζημιά – η παραγωγή να έχει μειωθεί σε σχέση με την προηγούμενη τριετία σε ποσοστό μεγαλύτερο του 30%.
· Οι όποιες ενέργειες των υπηρεσιών της Ν.Α., μόνο επικουρικό χαρακτήρα άσκησης «πίεσης» μπορούν να έχουν.
· Κατά δήλωση και του προέδρου του ΕΛΓΑ, ουδείς φάκελος συντάσσεται περιφερειακά, αλλά υπηρεσιακώς τα πράγματα εξελίσσονται με τον τρόπο που παρατέθηκε παραπάνω και η Κεντρική Συντονιστική Επιτροπή συντάσσει φάκελο – πρόγραμμα συνολικά για όλες τις ζημιές της χώρας, τον οποίο υποβάλλει στα αρμόδια Υπουργεία. Εφ΄ όσον υπάρξει έγκριση των συναρμόδιων Υπουργών, το πρόγραμμα ΠΣΕΑ υποβάλλεται αρμοδίως, για έγκριση, στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Τι συνέβη, λοιπόν, με τον «φάκελο» ΠΣΕΑ στο νομό μας;
Ας ξεκινήσουμε από το τέλος, την απορριπτική απόφαση σύμφωνα με την οποία ο ΕΛΓΑ απορρίπτει την υπαγωγή του νομού μας στα ΠΣΕΑ, γιατί η ζημιά, σε σχέση με την προηγούμενη τριετία, ήταν 18%. Παραθέτει δε τα στοιχεία παραγωγής:
| 2005 | 311,0 κιλά/στρέμμα | Μέσος όρος 3ετίας |
| 2006 | 220,0 κιλά/στρέμμα | |
| 2007 | 224,5 κιλά/στρέμμα | |
| 2008 | 206,8 κιλά/στρέμμα | Μείωση 251,83-206,8 = |
Η απόρριψη έγινε γνωστή με έγγραφο του ΕΛΓΑ στις 10 Ιουνίου 2009, το οποίο η Ν.Α. δηλώνει ότι ουδέποτε έλαβε. Ας αφήσουμε για την ώρα στην άκρη αυτό το ζήτημα.
Ας δούμε, τώρα, τι έπραξαν οι υπηρεσίες της Ν.Α. και εν προκειμένω η Διεύθυνση Αγροτικής Ανάπτυξης (Δ.Α.Α.):
«Βαρέθηκαν» να ψάξουν τα στοιχεία για το 2006;
Αμέλησαν να τα αναφέρουν, όπως φωνασκούν γνωρίζοντες και μη αυτές τις μέρες;
Αν η παραγωγή του 2006 ήταν 275 κιλά, θα εγκρίνονταν ο «φάκελος» ΠΣΕΑ, όπως ισχυρίζονται, επίσης;
Εμείς, με τόσα χρόνια ζώσας ενασχόλησης και εμπλοκής με τα αγροτικά ζητήματα, νοιώθαμε αδύναμοι να εκφράσουμε βέβαιη άποψη πριν ενημερωθούμε, αναλυτικώς, για τα γεγονότα.
Άλλοι, οπαδοί της ρηχότητας, έσπευσαν να γίνουν φυτοπαθολόγοι, όπως κατά καιρούς πολλοί γίνονται οικονομολόγοι, σεισμολόγοι και τελευταίως ειδικοί γριπολόγοι στον τόπο μας. Το μόνο που ξέραμε ήταν ποιοι ασχολήθηκαν, λόγω αντικειμένου, με το ζήτημα. Και ξέροντας ότι αυτοί ήταν οι άριστοι (οι ίδιοι που συνέταξαν και τον «φάκελο» του 2003), είχαμε την πρώτη «βασική εγγύηση» για το σωστό και ενδεδειγμένο χειρισμό του θέματος.
Ρωτήσαμε, όμως, να μάθουμε τα «ξεροκέφαλα» γεγονότα:
Η Δ.Α.Α. έπρεπε κατ΄ αρχήν να θεμελιώσει την άποψη ότι υπήρξε επιδημική προσβολή του πράσινου σκουληκιού στο νομό μας και ότι οι παραγωγοί ήταν εκπαιδευμένοι και έπραξαν τα σωστά για την αντιμετώπισή του – δεν αρκεί να υπήρχε απλώς προσβολή και οι παραγωγοί να υπέστησαν ζημιές, πιθανόν από αδιαφορία τους. Επειδή στην Δ.Α.Α. Σερρών έτυχε να έχουν μεταταχθεί και να υπάρχουν σε ένα τμήμα της παλιοί γεωπόνοι του Οργανισμού Βάμβακος που συνεχίζουν την στήριξη της καλλιέργειας με ένα τρόπο υποδειγματικό - που γνωρίζουν καλά οι παροικούντες την Ιερουσαλήμ, τα παραπάνω τεκμηριώθηκαν με μία εισήγηση που μόνο σεβασμό προκαλεί στους γνωρίζοντες.
Στη συνέχεια υπήρχαν τα «ξεροκέφαλα» στοιχεία παραγωγής που δεν μπορούν να διαταχθούν να αλλάξουν, ώστε να μας βολεύουν. Τα στοιχεία λοιπόν ήταν γνωστά (είναι τα αναφερόμενα στο έγγραφο της απόρριψης) και έδειχναν ζημιά 18%. Αν τα στοιχεία αυτά παρουσιάζονταν στην εισήγηση ως έχουν, απλώς θα έστρωναν το «χαλί της απόρριψης». Και τότε, εύλογα, πολλοί θα μπορούσαν να διαμαρτυρηθούν για αποστολή στοιχείων που οδηγούσαν σε «από χέρι» απόρριψη των ΠΣΕΑ….
Μπροστά σ’ αυτά τα δεδομένα, η Δ.Α.Α. Σερρών προσπάθησε με «άλλα επιχειρήματα» να ισχυροποιήσει την πρόταση/εισήγησή της.
Τα στελέχη της Δ.Α.Α. Σερρών γνωρίζουν ότι στα 3 χρόνια της τριετίας 2005-2007, περιλαμβάνεται και το 2006, χρονιά με τις πρωτοφανούς έκτασης - καταστροφικές χαλαζοπτώσεις στο νομό μας.
Μερικοί εμφανίστηκαν να ξεχνούν ακόμη και αυτό το γεγονός και την επίσκεψη του λεωφορείου με τον (τότε) Υφυπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων κ. Αλ. Κοντό και τον πρόεδρο του ΕΛΓΑ κ. Ν. Κατσαρό και τις τεράστιες αποζημιώσεις που εισέπραξε ο νομός μας εκείνη τη χρονιά - ακούστηκε πως αν είχαμε ζημιά θα είχαμε καταφύγει στα ΠΣΕΑ, λησμονώντας ότι το χαλάζι είναι κίνδυνος καλυπτόμενος από τον ΕΛΓΑ….
Δεδομένου ότι η παρακολούθηση της εξέλιξης της προσβολής αλλά και της αντιμετώπισης της όλης κατάστασης γίνονταν σε στενή συνεργασία με τον ΕΛΓΑ, πείθουν τα στελέχη του Οργανισμού ότι στην περίπτωση μας πρέπει να εφαρμοστεί μία συνήθης πρακτική: η εξαίρεση του έτους στο οποίο έχουν συμβεί ακραίες ζημιές. Έτσι, με τη συγκατάθεση του ΕΛΓΑ, για εξαίρεση του 2006, δεν αναφέρθηκαν καθόλου στοιχεία παραγωγής για το έτος αυτό. Η ζημιά, σε σχέση με τα δύο προηγούμενα έτη, ανεβαίνει έτσι στο 24%. Είναι κατανοητό (για τους νουνεχείς), ότι η αναφορά στην εισήγηση της μέσης απόδοσης του 2006 (
Παρά πέρα, επειδή μετά την εφαρμογή της νέας ΚΑΠ η βαμβακοκαλλιέργεια (όπως και όλες οι καλλιέργειες) ασκείται με μειωμένη φροντίδα (ελάχιστη λίπανση κ.λ.π.) και επομένως οι αποδόσεις μετά το 2006 είναι μειωμένες και μη αντιπροσωπευτικές, παραθέτουν στοιχεία παραγωγής από το 2001 που δείχνουν την πραγματική δυναμικότητα του νομού και τα οποία αν ληφθούν υπόψη, μπορούν να ανεβάσουν το ποσοστό ζημιάς στο ζητούμενο, μεγαλύτερο του 30%.
Και πράγματι, ασκώντας με την παραπάνω τεκμηρίωση, τη θετική προς την κατεύθυνση αυτή επιρροή τους στα στελέχη του ΕΛΓΑ, τους πείθουν στο πόρισμά τους, αυτό της 3μελούς επιτροπής, να εισηγηθούν τελικώς υπαγωγή της βαμβακοκαλλιέργειας του νομού μας στα ΠΣΕΑ, γιατί αυτή υπέστη ζημιά μεγαλύτερη του 30%.
Συμπερασματικά, η Δ.Α.Α. Σερρών, με την παραπάνω προσπάθεια, κατάφερε να φτάσει στο ζητούμενο: η θεσμικά αρμόδια επιτροπή να εισηγηθεί υπαγωγή του νομού στα ΠΣΕΑ, για τη ζημιά στη βαμβακοκαλλιέργεια.
Από εκεί και πέρα, ήταν ζήτημα της διοίκησης του ΕΛΓΑ και της πολιτικής ηγεσίας του ΥΠΑΑΤ να δεχτούν ή όχι αυτή την εισήγηση. Εκ του αποτελέσματος φάνηκε ότι δεν τη δέχτηκαν και έμειναν απλώς στα στατιστικά στοιχεία της τριετίας, απορρίπτοντας το αίτημα.
Πρέπει εδώ να θυμηθούμε, επίσης, ότι στις αγροτικές κινητοποιήσεις του Ιανουαρίου το “μπλόκο” του Προμαχώνα αποχώρησε τελευταίο, γιατί, όπως δήλωναν οι επικεφαλείς του, διεκδικούσαν για το βαμβάκι επιπλέον αποζημίωση για το πράσινο σκουλήκι. Τηλεοπτικώς, περιέγραφαν πως στην τελευταία συνάντησή τους εισηγήθηκαν και συμφώνησαν με τον Υπουργό να μην ακολουθηθεί για την αποζημίωση του πράσινου σκουληκιού η χρονοβόρα διαδικασία των ΠΣΕΑ, αλλά στην οριζόντια αποζημίωση των 45€/στρ. του βαμβακιού να προστεθούν άλλα 10 ή 15 € και έτσι, κατά τις δηλώσεις τους, έληξε κατ’ ευχήν το ζήτημα.
Τα 10-15 επιπλέον ευρώ, φυσικά, δεν ήρθαν ποτέ. Και για το θέμα υπήρξε ερώτηση, στις 28 Μαΐου 2009, στη Βουλή του τότε βουλευτή και νυν Υφυπουργού Οικονομίας, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας κ. Μάρκου Μπόλαρη. Έκτοτε συζήτηση για τη ζημιά από το πράσινο σκουλήκι ξαναγίνεται τώρα, που έγινε γνωστή η απόρριψη του “φακέλου ΠΣΕΑ”.
Αυτά είναι τα «ξεροκέφαλα» γεγονότα.
-Από που λοιπόν προκύπτει η «ελλειμματική λειτουργία της Δ.Α.Α Σερρών»;
-Από που προκύπτει ότι έφταιγε η παράλειψη των στοιχείων παραγωγής του 2006;
-Μπήκε κανείς από τους φωνασκούντες στον κόπο να υπολογίσει ότι για να προκύψει ζημιά >30%, η παραγωγή του 2006 έπρεπε να φτάσει τα 352,5 κιλά/στρ. (όριο που φυσικά ήταν αδύνατο να προσεγγιστεί με οποιαδήποτε προσαρμογή των ζημιών και οποιοδήποτε «μαγείρεμα»… - γιατί και αυτό ακούστηκε). Χώρια που, όπως φαίνεται και από την απόφαση απόρριψης, όποια στοιχεία και αν έστελνε η Δ.Α.Α., ο ΕΛΓΑ θα κατέφευγε, κατά τον κανονισμό του, στο Υπουργείο για να αντλήσει τα αναγκαία στοιχεία.
| 2005 | 311,0 κιλά/στρέμμα | Τότε ο μέσος όρος 3ετίας θα ήταν |
| 2006 | 352,5 κιλά/στρέμμα | |
| 2007 | 224,5 κιλά/στρέμμα | |
| 2008 | 206,8 κιλά/στρέμμα | …και η μείωση: 296-206,8 = |
Ζητήματα που κατά τη γνώμη μου έπρεπε να τεθούν στο διάλογο και να αποτελούν πεδίο ελέγχου τόσο των ΜΜΕ, όσο και των εκπροσώπων των αγροτών αλλά και του Πολιτικού προσωπικού του νομού:
- Το παζάρεμα για «εν τη παλάμη αποζημιώσεις», παρακάμπτοντας τη διαδικασία των ΠΣΕΑ, ήταν σωστό ή αποδείχθηκε λαθεμένο; Αν ήταν λαθεμένο, ποιοι έχουν την ευθύνη γι αυτό;
- Η «απόρριψη» έγινε γνωστή στη Νομαρχία; Αν όχι, υπήρξε σκοπιμότητα; Οι Βουλευτές, της τότε Συμπολίτευσης, γνώριζαν ή αγνοούσαν την απόρριψη;
- Η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Σερρών (που μετά τον Φεβρουάριο επανήλθε εγγράφως άλλες δύο φορές 28-5-2009 και 3-9-2009), έπρεπε να μείνει στη γραπτή αλληλογραφία ή να «κυνηγήσει» πιο επίμονα και με απευθείας και συνεχείς παραστάσεις ένα τόσο σημαντικό για το νομό θέμα;
- Αν η Ν.Α. Σερρών πράγματι δεν έλαβε γνώση της απόρριψης, ιδού πεδίο δόξης λαμπρό τώρα: να επανατοποθετήσει το αίτημα στην νέα πολιτική ηγεσία του ΥΠΑΑΤ και να διεκδικήσει την ένταξη του νομού στα ΠΣΕΑ…
Μπαντής Αθανάσιος
Γεωπόνος-Ειδικός αναλυτής
Υστερόγραφα:
1. Αυτό που τόσο απλά και θυμόσοφα λέει ο λαός μας: «δεν ήξεραν, δεν ρώταγαν;», δεν έτυχε να το ακούσουν οι φωνασκούντες;
2. Χρήσιμη και ωφέλιμη θα ήταν, για κάθε ενδιαφερόμενο, η ανάγνωση του «Κανονισμού Κρατικών Οικονομικών Ενισχύσεων-ΠΣΕΑ» (ΦΕΚ 628/Β΄/09.04.2008)
